Ciemieniucha (dermatitis serborrhocium neonatorum), niemowlęca postać łojkowego zapalenia skóry. Objawia się złuszczeniem suchych fragmentów naskórka, które mogą tworzyć na główce dziecka tzw. czapeczkę pokrywającą nieznacznie zaczerwienioną skórę. Ciemieniucha może lokalizować się na głowie, za uszami, w fałdach nosowych, w pępku, w dołach pachowych i w okolicach pieluszkowych.
Zmiany występują już w pierwszych tygodniach życia. Jest to skutek gromadzenia się keratyny i zanieczyszczeń. Hormony matki, które jeszcze przez pewien czas po porodzie krążą w organizmie dziecka, sprawiają, że gruczoły pracują zbyt intensywnie. Łój wydzielany jest w nadmiarze, zasycha na głowce dziecka i łącząc się ze złuszczonymi komórkami naskórka, tworzy na niej ciemnożółte plamy o różnym stopniu nasilenia.
Gwarnacji, że się uniknie ciemieniuchy nie daje nawet częste mycie głowy dziecka. Zwykle ustępuje ok. 6 miesiąca życia i nie wraca. Ale gdy już się pojawi, nie ma powodu do niepokoju, bo łuski nie swędzą, ani nie bolą dziecka, to tylko defekt estetyczny.
Jeśli łusek jest niewiele, na kwadrans przed kąpielą należy nasmarować je oliwką dla niemoląt, następnie przykryć watą nasączoną oliwką potem trzeba nałożyć cienką czapeczkę i poczekać, aż zmiękną. Po chwili miękką szczoteczką należy wyczesać z włosków łuski, które odwarstwiły się pod wpływem oliwki i na koniec umyć glówkę dziecka delikatnym szamponem. Myjąc dziecku główkę, nie wolno trzeć skóry zbyt mocno, by jej nie podrażnić.
Rozwojowi ciemieniuchy przede wszystkim sprzyja pot, dlatego czapeczka maluszka powinna być przewiewna, ze 100% bawełny w kolorze najlepiej białym, bo barwniki mogą podrażnić skórę. Jeśli przebywamy z dzieckeim w zamkniętych pomieszczeniach trzeba czapeczkę zdjąć, by główka się nie spociła. Nie ma też potrzeby zakładania czapeczki w domu.
W przypadku dużego nasilenia ciemieniuchy, zamiast zwykej oliwki najlepiej jest zastosować specjalny krem albo olejek. Przy silnej ciemieniusze do mycia głowy można użyć na zmianę z delikatnym szamponem namoczonych w ciepłej wodzie otrąb pszennych albo płatków owsianych, które zmiękczają łuski i działają łagodząco na skórę dziecka.
Jeśli ciemieniucha zanika nie oznacza to jednak, że można darować sobie staranną pielęgnację głowki dziecka, bo łuski, które pojawiły się należy usunąć. Pozostająca na główce dziecka skorupa utrudnia skórze oddychanie, a wpóźniejszym wieku może być przyczyną kłopotów z włosami. Zzazwyczaj ciemieniuch nie powraca, ale może zdarzyć, że jednak powróci i leczenie trzeba zacząć od początku.
Do lekarza dermatologa warto się udać w sytuacji, kiedy problem ciemieniuchy cię przerasta. Lekarz może przepisać specjalną maść do smarowania skóry dziecka oraz szampon zapobiegający powstawaniu łusek. Do lekarza pediatry na pewno będzie trzeba pójść, jeśli skorupki nie znikną mimo długotrwałej, odpowiedniej pielęgnacji, skóra dziecka jest zaczerwieniona lub ciemieniucha pojawiła się poza skórą głowy. Takie objawy mogą świadczyć o alergii bądź atopowym zapaleniu skóry i wymagają odpowiedniego leczenia.
